Bakı, 8 oktyabr.
Qarabağın erməni işğalından azad edilməsindən sonra rəsmi Vaşinqton Azərbaycanla bağlı mövqeyində dəyişiklik edərək “insan hüquqları”nı və “demokratiya”nı xatırlaması təəccüblü deyil. İllərlə işğal altında qalan Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində yaşayanların öz doğma yurd-yuvalarından zorla məcburi köçkün düşmələrinə biganə qalan ABŞ-ın bu gün ermənilərin qayğısına qalması təsadüfi deyil. Erməni lobbisinin maliyyəsi hesabına Konqresdə oturan Frank Palloneni və onun kimiləri, əslində, heç ermənilərin taleyi də maraqlandırmır. Məsələnin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, Ağ Ev administrasiyası Azərbaycanın iradəsini qıraraq rəsmi Bakını özünün geosiyasi oyunlarında istifadə edə bilmir. Vaşinqton “İnsan hüquqları” və “demokratiya” adı altında Azərbaycan hakimiyyətinə təzyiq göstərməyə çalışır, onu Rusiyanın əleyhinə yönəltməyə və bölgədə yeni münaqişə ocağı yaratmağa cəhd edir. Buna görə Ermənistanın silahlandırılması da təsadüfi xarakter daşımır.
Böyük Britaniyanın “Unherd” saytının analitiki Tomas Fazi (Thomas Fazi) “ABŞ hakimiyyətinin dünyadakı mövqeyi barədəki təsəvvürü yanlışdır” sərlövhəli məqaləsində yazır ki, rəsmi Vaşinqton dünyada ən qüdrətli və ən nüfuzlu dövlət olduğunu zənn edir. Lakin əsl həqiqətdə ABŞ dünyanın heç də ən nüfuzlu dövləti deyil. Çünki BŞ-ın Antoni Blinkenin rəhbərliyi altında həyata keçirdiyi xarici siyasəti iflasa uğrayıb. Analitik ABŞ xarici siyasətinin yanlış məqamlarına toxunaraq vurğulayır ki, rəsmi Vaşinqton Ukraynada sülhməramlı missiya həyata keçirmək əvəzinə, rəsmi Kiyevi özünün geosiyasi oyunlarında alətə çevirdi, bunun da nəticəsində sonu görünməyən müharibə hələ də davam edir. Artıq sülhyaratma missiyasından danışmaq yersizdir.
Bu gün Qafqaz respublikalarını müstəqil siyasətdən döndərib Rusiyaya qarşı istifadə etməyə çalışan ABŞ öz müttəfiqlərini də işə qoşub. Avropa İttifaqı son 4 ildə Ermənistana 270 milyon avro məbləğində qrant ayırıb. Bu qrantlar təbliğata və hərbi gücün artmasına yönəldilir ki, regiondakı vəziyyət gərginləşsin. Son illər ərzində Ermənistan mətbuatı “söz azadlığı” adı altında ABŞ-dan göstərilən maliyyə yardımları ilə Rusiyaya qarşı əsaslı təbliğat apararaq, iki ölkə arasında qarşıdurma yaradıb.
Oxşar proseslər Gürcüstanda da davam edir. 2025-ci il üçün Ağ Ev Konqresdən Gürcüstana 116,5 milyon dollar vəsait ayırmağı tələb edib. Bu vəsait heç də infrastruktur layihələrə, əhalinin sosial vəziyyətinin yaxşılaşmasına deyil, aksiya iştirakçılarına, yalan materiallar dərc edən qəzet və internet resurslarının inkişafı üçün nəzərdə tutulub. ABŞ Gürcüstanın iqtisadi inkişafında maraqlı olsaydı, Qara dəniz sahilində yeni limanın tikintisinə etiraz etməzdi. ABŞ Dövlət katibinin Avropa və Avrasiya işləri üzrə köməkçisi Ceyms Obrayn rəsmi qaydada Gürcüstan hökumətindən Çin ilə birlikdə liman tikintisini dayandırmağı tələb edib. Gürcüstan özünün iqtisadiyyatını dirçəltməyə və əhalisinin sosial vəziyyətini yaxşılaşdırmağa çalışdığı bir zamanda ABŞ-ın liman tikintisini dayandırmağı tələb etməsi hansı məntiqin nəticəsidir? Yaxud bu necə siyasətdir ki, müstəqil dövlətdən liman tikintisinin dayandırılması tələb olunur?! Çin ABŞ-ın rəqibidir, bunu başa düşürük. Gürcüstan isə kiçik bir dövlətdir və onun Çinlə əməkdaşlığa son qoymaq tələbi rəsmi Vaşınqtonun kiçik xalqlara qarşı, yumşaq desək, mənfi münasibətinin təzahürüdür.
Vaxtilə Əfqanıstanda əməliyyat aparan ABŞ-ın Azərbaycana işi düşmüşdü. Azərbaycan üzərindən yükdaşımaları həyata keçirəndə ABŞ-ın yadına ölkəmizdə insan hüquqları qətiyyən düşmürdü. İndi isə Azərbaycan öz qonşusu ilə yaxşı münasibət saxladığına görə ABŞ-ın qəzəbinə tuş gəlib. Bəs 1990-cı illərin əvvəllərində qaçqın və məcburi köçkün həyatı yaşayan azərbaycanlılar ABŞ-ın yadına niyə düşmürdü? Vaşinqtonda çox gözəl başa düşürdülər ki, Ermənistan Azərbaycanın Qarabağ bölgəsini işğal edib. Lakin erməni lobbisinin hesabına vəzifə tutan amerikalı siyasətçilər Azərbaycana humanitar yardımları qadağan edən “907-ci düzəlişi” qəbul etdilər. İnsanlıq əleyhinə olan bu düzəliş Azərbaycanı yardımsız qoydu. Yəqin ABŞ-ın düşüncəsində məcburi köçkünləri humanitar yardımdan məhrum etmək “insan hüquqları”nı qorumaqdır.
Erməni maliyyəsi hesabına yüksək məqama çatan konqresmen Frank Pallonenin rəhbərliyi ilə bir sıra konqresmenin bu gün COP29 ərəfəsində Dövlət Departamentinə Azərbaycanla münasibətlərə yenidən baxılması haqqında məktub göndərməsini Prezident İlham Əliyev belə şərh etdi: “... məndə bir zərrə qədər şübhə yoxdur ki, bu müraciət Amerika Dövlət Departamentində də yazılır. Yəni, özləri özlərinə məktub yazırlar, bizi hədələmək üçün, bizi ittiham etmək üçün. Axı, biz nə etmişik? Biz öz doğma torpaqlarımızı azad etmişik...”. Bu fikirlər ölkəmizə qarşı açıq qərəzi əyani şəkildə ifadə edir.
Amerika siyasətinə görə, Ukraynanın ərazi bütövlüyü pozula bilməz, amma Azərbaycanın ərazi bütövlüyü pozularsa, problem deyil. Axı nəyə görə?! Məsələnin səbəbi açıq-aydındır - Azərbaycan müstəqil siyasət aparır və heç kimdən heç nə tələb etmir. Amerika Azərbaycanı öz geosiyasi oyunlarında istifadə edə bilmədiyi üçün təzyiq yoluna əl atır. Lakin Azərbaycan xalqının iradəsi ABŞ və onun müttəfiqlərinə tutarlı cavabdır. Xalqımız min illərlə dövlət quruculuğu prosesindən ona görə keçməyib ki, bu gün qurub-yaratdığı region və dünya iqtisadiyyatına verdiyi töhfələrdən imtina edib ərazisini ermənilərə bağışlasın. Ermənistanda ABŞ-ın maliyyə yardımı ilə revanş götürməyə çalışan qüvvələr də siyasi ambisiyalarını irəli sürərkən iki dəfə düşünsünlər. ABŞ-ın İraqda, Suriyada, Əfqanıstanda törətdiklərinə baxıb dərs alsınlar və oyuncaq olmasınlar.