Beynəlxalq təşkilatlarda son illərin ən geniş yayılmış tendensiyalarından biri də faktiki və potensial maraqların toqquşmasıdır. Bu zaman hər hansı bir hərəkət və ya hərəkətsizliyə görə təşkilatın rəhbərliyi xidməti vəzifələrini və öhdəliklərini yerinə yetirərkən qurumun fəaliyyəti dürüstlük, müstəqillik və qərəzsizlik tələbləri ilə ziddiyyət təşkil edir. BMT-nin bütün təsisatlarında təşkilatın Nizamnaməsinin 29-cu bəndinə görə qurumun heç bir rəhbəri lobbiçilik fəaliyyəti ilə məşğul olmamalıdır. Həmçinin onların üzv ölkələrdən şübhəli əsaslarda dəstək istəmələri qətiyyən qəbuledilməzdir. Qəribədir ki, BMT-yə daxil olan qurumların nizamnamələrində əksini tapmış şərtlərin UNESCO-ya və onun fransız dövlətinin təsiri altında formalaşan rəhbərliyinə aidiyyəti yoxdur.
Bu fikirləri Gənc Demokratlar İnstitutu İctimai Birliyinin sədri, politoloq Yeganə Hacıyeva söyləyib.
Onun sözlərinə görə, son illər ard-arda UNESCO-nun fransalı Baş direktoru Odri Azulenin maliyyə maxinasiyaları haqqında istər beynəlxalq KİV-lərdə, istərsə də Azərbaycan mediasında kifayət qədər ciddi məlumatların əks olunduğu yazılar yer alıb. Yazıların birində isə Odri Azulenin üzv dövlətlərin İcraiyyə Şurasına seçimlərinə təsir etmək üçün təşkil etdiyi siyasi hiylələr barədə ətraflı məlumatlar var.
“Baş direktor Odri Azule seçiləndən bəri UNESCO-nun nizamnaməsinə, eləcə də mandatına məhəl qoymadan fəaliyyət göstərməsi adi hal alıb. Xatırladım ki, keçən il O.Azulenin yanlış idarəçiliyi, üzv dövlətlərin ayırdığı vəsaitlərindən şəxsi maraqları üçün sui-istifadəsi, nizamnamə qaydalarına hörmətsizliyi, Fransanın milli hakimiyyət orqanlarından gələn sifarişləri qeyd-şərtsiz həyata keçirməsi səbəbindən onun kənarlaşdırılması üçün mövcud mexanizmlərin işə salınması cəhdləri həyata keçirildi. Nəticədə isə Baş direktora gələcəkdə UNESCO-nu Fransanın alt təşkilatı kimi idarə edəcəyi halda ciddi intizam cəzasına məruz qalacağı ilə bağlı xəbərdarlıq edildi. Ümumiyyətlə, Fransanın öz nümayəndələrini yerləşdirməklə BMT təsisatlarını ələ keçirməsi təcrübəsinin tarixi qədimdir. Nümunə üçün qeyd edim ki, hələ bu haqda 2000-ci illərdə “The Guardian” faktoloji araşdırma paylaşmışdı. Nəşrin əldə etdiyi özəl sənədlər göstərir ki, iki fransız nazir UNESCO-nun katibliyinə birbaşa müdaxilə edərək keçmiş prezidentin köməkçilərinə Parisdə yerləşən BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatında rahat şəkildə yüksək vəzifələr verilməsini təmin ediblər.
“The Guardian”ın dərc etdiyi sənədlərdə göstərilir ki, bütün bunlar adı səmərəsizlik, dostluq və korrupsiya ilə sinonimləşən UNESCO-nun üzvlüyündən vaxtilə Birləşmiş Ştatların və Böyük Britaniyanın çıxmasına səbəb olmuşdu.
BMT-nin daxili audit yoxlanışı UNESCO-da kütləvi maliyyə israfı 544 milyon dollarlıq (340 milyon funt sterlinq) yeyinti ittihamı olan hesabatın tərtibatı ilə nəticələndi. Audit hesabatında, həmçinin UNESCO-nun dünya üzrə vergi ödəyicilərinin və alıcılarının pulları müqabilində nə əldə etdiklərini görmək üçün proqramları qiymətləndirə bilmədiyi müəyyən olunub. UNESCO-dakı idarəedici orqanlar müstəqil şəkildə idarə etmək əvəzinə uzun illərdir Fransanın təsiri altındadır. Bu vəziyyət son günlərdə daha da pisləşib. Təsəvvür edin ki, O.Azule heç bir səlahiyyəti olmadan suveren üzv dövlətlərin UNESCO-da nümayəndə təkliflərinə və seçkilərinə veto hüququ tətbiq edir. Bu, əslində ciddi narahatlıq doğuran məsələdir, çünki xanım Odri Azulenin mövcud qaydalara və təcrübələrə əməl etməməsi qurumun etikasını təhlükə altına alır. Bu da Azulenin mandatı altında ədalətli və demokratik seçki prosesinin bütövlüyünə üzv dövlətlərin inamını sarsıdıb”, - deyə politoloq vurğulayıb.
Y.Hacıyeva UNESCO-nun Azərbaycana qarşı müstəsna ikili siyasəti barədə də danışıb: “Rəsmi Bakı dəfələrlə UNESCO-nu Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinə səfər etməyə və erməni işğalçılarının Azərbaycanın milli, dini və mədəni bəşəri dəyərlərinə qarşı vandallığın miqyasını dəyərləndirməyə dəvət edib. Son üç il ərzində UNESCO müxtəlif izahlarla öz missiyasını Qarabağa göndərməkdən imtina edib, işğaldan azad edilmiş ərazilərimizdəki vandalizmin miqyasını sənədləşdirməkdən yayınıb. İşğaldan azad etdiyimiz ərazilərdəki bütün şəhərlər, qəsəbələr, kəndlər, mülki infrastruktur, qədim abidələr, məscidlər, qəbiristanlıqlar, ümumilikdə isə azərbaycanlıların bütün bəşəri və mədəni irsi ermənilər tərəfindən tamamilə dağıdılıb.
Dünyanın aparıcı KİV-lərinin müxbirləri və xarici diplomatik departamentlərin nümayəndələri Ağdam şəhərini “Qafqazın Xirosiması” adlandırırdılar. Dağıntıların miqyasından başqa arealı və strukturu da onu göstərir ki, dağıntılar döyüşlərin və ya bombardmanların nəticəsi deyil, Azərbaycana və azərbaycanlılara qarşı erməni vandalizminin nifrət ifadəsidir. Bu dağıntıları görmək istəməyən UNESCO Baş direktorunun mədəniyyət işləri üzrə müavini Ernesto Ottone Bakını həm də müşahidə missiyasının regiona səfərinə mane olmaqda ittiham edir. Son günlər isə UNESCO həm də Qarabağda işğal illərində separatizmin ideoloji dayaqları qismində təbliğat elementləri üçün inşa edilmiş tikililərin müdafiəsini təşkil etmək təşəbbüsləri irəli sürür. Tarixi cəmi 20-25 il olan tikililər hansı bəşəri dəyərlərin daşıyıcısı olması isə ayrı bir mövzudur. Ancaq bu, həm də İkinci Dünya müharibəsindən sonra Almaniyanın işğal etdiyi ərazilərdə faşist ideologiyasının təbliğatı üçün ucaltdığı tikililərin müdafiə olunması anlamına gəlir”.